BÍ MẬT NÃO BỘ TUỔI TEEN (PHẦN 2)

Bài viết được dịch từ bài “Secrets of the teenage brain” của tác giả Katie Forster, thuộc báo Anh “The Guradian”.

PH-HS đọc bài viết gốc (tiếng Anh) tại đây

Bài dịch bởi: ADVO Singapore Education Center

Con của tôi dường như không quan tâm đến việc học. Tại sao chúng không chịu làm bài tập về nhà, làm thế nào tôi có thể khuyến khích con học tập?

Chúng đang có bao nhiêu thú vui đang cạnh tranh với việc học? Đối với nhiều trẻ vị thành niên, trò chơi điện tử hay vào Facebook chắc chắn sẽ thú vị hơn là làm bài tập về nhà. Đó là một vấn đề mà tất cả chúng ta đều phải đối mặt trong thế giới hiện đại, nhưng việc mất động lực học nghiêm trọng có thể là một triệu chứng của vấn đề xử lý não bộ. Trong trường hợp đó, những năm thiếu niên là thời điểm thích hợp để chẩn đoán bất kỳ vấn đề nào của não và giúp phát huy những điểm mạnh cũng như cải thiện điểm yếu của con. Mỗi người có cách học khác nhau, và có rất nhiều cơ hội để tạo hình uốn nắn trước khi bộ não của con hoàn toàn trưởng thành. Não tuổi teen có nhiều kết nối khớp thần kinh hơn so với người trưởng thành, điều này rất ấn tượng vì nó giúp xây dựng các khớp thần kinh và sửa đổi chúng khi các con học. Con có khả năng học hỏi nhanh và có thể ghi nhớ mọi thứ nhanh hơn. Mọi người thường nghĩ rằng năng lực học tập đã được thiết lập từ khi còn rất nhỏ, nhưng điều này có thể thay đổi khá đáng kể ở tuổi thanh thiếu niên. Đây là một cơ hội lớn cho thấy con thực sự có thể thay đổi vận mệnh của mình nếu được chú ý ở trường với sự tôn trọng trong giai đoạn này.

Tôi có nên lo lắng về việc con tôi uống rượu hoặc hút thuốc?

Cùng một lượng thuốc hoặc rượu nhưng lại có tác dụng mạnh hơn nhiều so với ở người lớn. Uống rượu có thể gây tổn thương não ở tuổi teen, nơi nó sẽ chỉ gây nhiễm độc ở người lớn. Chúng tôi biết các loại thuốc kích thích cũng có thể gây hại nhiều hơn cho não trẻ với cùng một liều lượng. Tuổi teen có khả năng học hỏi nhanh chóng – nghiện thực sự là một hình thức học tập và teen bị nghiện nhanh hơn so với khi chúng tiếp xúc với các chất tương tự ở tuổi trưởng thành. Hút thuốc mãn tính có ảnh hưởng lâu dài, vì nó thực sự thay đổi chất hóa học não của bạn. Các nghiên cứu cho thấy rằng nếu bạn hút thuốc hàng ngày trong thời gian dài những năm tuổi thiếu niên, IQ của bạn sẽ giảm.

Tại sao đứa con của tôi không thể xa điện thoại thông minh, ngay cả khi đang ăn tối?

Não thiếu niên đang thiếu các kích thích. Nhưng cần một lượng nhiều chưa từng thấy, có thể hơn bao giờ hết. Bởi vì các teen không thể “truy cập” vào thùy trán của chúng, nên sử dụng phán đoán của chúng để nói: “Thôi đã đủ rồi” hay “Mình cần phải dừng lại và làm điều gì đó khác”, đó vẫn là một điểm yếu đối với chúng. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng mặc dù thanh thiếu niên học đa nhiệm (multitask) tốt hơn người lớn, nhưng sự mất tập trung từ điện thoại thông minh và các thiết bị khác vẫn có thể làm giảm khả năng học tập, vì vậy nên tắt hoàn toàn khi đang cố gắng học.

Con tôi thích chơi trò chơi điện tử. Chúng có ảnh hưởng gì đến não của trẻ vị thành niên?

Trò chơi điện tử là một nguồn kích thích khác mà bộ não tuổi teen phản ứng một cách hào hứng. Người lớn phải nhớ rằng chỉ khi thùy trán của con được kết nối, chúng mới có thể phản xạ và làm mọi việc trong chừng mực. Nếu con tập trung quá mức vào các trò chơi điện tử đến mức không còn tương tác với người thật, thì đó là một vấn đề. Chơi trò chơi điện tử và đánh bạc đều sử dụng các mạch phần thưởng giống như nghiện một chất.

Làm thế nào tôi có thể chăm sóc sức khỏe tinh thần cho con?

Bạn cần phải kết nối với con bạn. Các vấn đề giao tiếp xã hội nếu xảy ra liên tục và nhất quán có thể là biểu hiện của một rối loạn lo âu hoặc một vấn đề tâm thần khác, chẳng hạn như trầm cảm, mới bắt đầu xuất hiện. Rối loạn lưỡng cực và tâm thần phân liệt thường xuất hiện vào cuối những năm tuổi thiếu niên và đầu những năm 20 tuổi, bởi vì lúc đó thùy trán mới biểu hiện những rối loạn đó. Đó là lý do tại sao khi trẻ trông giống như bị cô lập về mặt xã hội hoặc tăng hoặc giảm cân hoặc ngừng chăm sóc bản thân, cha mẹ cần nhận thức được điều đó, vì đây có thể là dấu hiệu đầu tiên của vấn đề nghiêm trọng hơn. Trớ trêu thay, ở độ tuổi này, nếu con mắc bệnh tâm thần mới nổi, không phải tất cả các bạn đồng trang lứa đều được trang bị tốt để thấu hiểu con như người lớn, bởi vì chúng chưa có kỹ năng đồng cảm.

BÍ MẬT NÃO BỘ TUỔI TEEN (PHẦN 1)